ATAK PANIKI
OBJAWY
Jeśli masz cztery lub więcej wymienionych niżej objawów, występuje u ciebie atak paniki:
♦ Kołatanie serca.
♦ Silne pocenie się.
♦ Drżenie.
♦ Brak tchu.
♦ Uczucie dławienia.
♦ Ból lub dyskomfort w klatce piersiowej.
♦ Nudności.
♦ Zawroty głowy lub uczucie omdlewania.
♦ Poczucie nierealności.
♦ Obawa postradania zmysłów.
♦ Strach przed śmiercią.
♦ Drętwienie lub mrowienie.
♦ Dreszcze lub przypływ gorąca.
Powtarzające się napady i lęk przed nimi są wyrazem nerwicy lękowej.
ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZA, JEŚLI:
♦ Podejrzewasz u siebie nerwicę lękową. Odosobniony napad paniki nie należy do rzadkości ani nie zagraża życiu.
♦ Podejrzewasz zawał mięśnia sercowego, który może dawać objawy podobne do napadu paniki. W większości przypadków napad paniki nie jest pierwszym epizodem wywołanym podobnym czynnikiem lub sytuacją. Ból w klatce piersiowej zwykle lokalizuje się w tym przypadku pośrodku (ból zawałowy przeważnie promieniuje do lewej ręki) i towarzyszy mu przyspieszony oddech, kołatanie serca oraz lęk.
Atak paniki występuje przeważnie podczas jakiegoś zwykłego zajęcia, a rozpoczyna się mocnym biciem serca, przyspieszeniem oddechu, silnym poceniem się i drżeniem. Chory boi się, że dosięgną! go zawał serca, że traci zmysły lub że nawet umiera. Skąd się biorą te wszystkie doznania?
Niestety, nie ma na to pewnej odpowiedzi. Są to nerwicowe napady paniki, które u mniejszej liczby chorych ciągle nawracają. Między napadami pacjent żyje w lęku przed następnym atakiem.
Wielu chorych na nerwicę lękową wiąże atak paniki z okolicznościami, w których doznali tego napadu. Uważają na przykład, że spowodowało go wejście cło restauracji, windy, klasy szkolnej itp., i starają się tych miejsc unikać. W takich przypadkach napady paniki mogą doprowadzić do powstania agorafobii – lęku przed wyjściem z domu lub znalezieniem się w miejscu publicznym. Związek między tymi dwoma stanami lękowymi pozostaje niejasny {patrz: Fobie).
Napady paniki są dolegliwością dosyć częstą, występują u około 35% populacji rocznie. Około 1-2% ludności grozi w przyszłości atak paniki. Napady te rozpoczynają się zwykle między 15. a 25. rokiem życia.
PRZYCZYNY
Przyczyny nerwicy lękowej są niejasne. Istnieją dowody na to, że ma ona podłoże genetyczne. Istnieje także jej związek z fobiami, takimi jak fobia szkolna lub agorafobia, oraz z depresją, alkoholizmem, tendencjami samobójczymi i sezonową chorobą afektywną. Nagły napad uczucia strachu, grożącej zagłady, prowadzi do hiperwentylacji – niekontrolowanego szybkiego, płytkiego oddychania. Hiper-wentylacja może wywoływać różne objawy wskutek zaburzenia równowagi między ciśnieniem parcjalnym tlenu i dwutlenku węgla we krwi.
Nerwica lękowa może wystąpić po ciężkiej chorobie lub wypadku, po śmierci osoby bliskiej, odseparowaniu od rodziny lub po porodzie. Napady paniki mogą wystąpić także, gdy ktoś przyjmuje leki psychotropowe, najczęściej jednak pojawiają się „jak grom z jasnego nieba”, nawet podczas snu.
Atak paniki może być spowodowany przez niektóre leki, w tym przez duże dawki środków przeciwdepresyjnych. Nerwica lękowa występująca po 40. roku życia sugeruje depresję lub inne zaburzenia.
LECZENIE
Ponieważ przyczyna napadów paniki pozostaje w wielu przypadkach nieznana, leczenie musi mieć charakter indywidualny i może obejmować takie metody, jak psychoterapia, behawioralna terapia poznawcza i farmakoterapia. Leczenie alternatywne ma na celu zredukowanie lęku i zrelaksowanie organizmu.
MEDYCYNA KONWENCJONALNA
Psychoterapia służy podtrzymaniu pacjenta na duchu i zminimalizowaniu jego napięcia lękowego i często wystarcza, by dolegliwości ustąpiły.
Behawioralna terapia poznawcza polega na wystawieniu pacjenta na sytuacje rodzące lęk, lecz nie-stanowiące bezpośredniego zagrożenia; czyni się tak, aby pacjenta do tych sytuacji przyzwyczaić. Stan taki można wywołać przyspieszonym oddychaniem (hiperwentylacją), kręceniem głowy lub szybkim wbiegnięciem po schodach. Pacjenta uczy się pokonywać dolegliwości przez rozluźnianie mięśni i odpowiednią technikę oddychania. Terapia taka przekonuje także chorego, że napad paniki nie zwiastuje katastrofy, jakiej się obawia, np. zawału serca.
Leki przeciwdepresyjne, takie jak imipramina (tofranil), pomagają zredukować lęk oraz częstość i intensywność napadów nerwicowych. Leki przeciwlękowe, np. alprazolam, działają szybciej niż leki przeciwdepresyjne, ale wiąże się z nimi niebezpieczeństwo uzależnienia. Odstawienie leków często jednak prowadzi do nawrotu choroby. Leczenie farmakologiczne jest skuteczniejsze, stosowane łącznie z behawioralną terapią poznawczą.
METODY NATURALNE
Wiele metod naturalnych może pomóc zredukować lęk leżący u podstaw napadów paniki.
AROMATERAPIA
Wykazano, że olejek eteryczny z lawendy (Lavanclula ofticinalis) może usunąć lęk i stres. Można spróbować nosić ze sobą małą buteleczkę i w sytuacjach stresowych wdychać olejek, spryskawszy nim chusteczkę.
ZAPOBIEGANIE
Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia napadów paniki i łatwiej je zwalczać, można podjąć następujące kroki:
♦ Naucz się rozpoznawać napad paniki. Gdy poczujesz pierwsze objawy, spodziewaj się także dalszych. Skoro przeżyłeś je już uprzednio, to i teraz je zniesiesz. Staraj się zwolnić częstość oddechów.
♦ Uzbrój się w cierpliwość. Leczenie wymaga czasu, a poprawa następuje w wolnym tempie.
♦ Nabierz zaufania do siebie. Osoby odczuwające lęk mają na ogół poczucie mniejszej wartości.