Jednym z powodów spadku energii po spożyciu cukrów prostych jest ich wpływ na poziom insuliny w organizmie. Hormon ten jest produkowany przez organizm dla ułatwienia spalania węglowodanów. Kiedy cukier pojawi się w krwiobiegu i wzrasta jego normalny poziom, trzustka wyzwala odpowiednią ilość insuliny. Jedna z postaci cukrzycy, polegająca na braku zdolności organizmu do produkowania hormonu, wymaga podawania preparatów insulinowych w zastrzykach, aby proces metabolizmu węglowodanów przebiegał bezpiecznie dla człowieka.
Kiedy duże ilości cukrów znajdą się we krwi w krótkim czasie i wzrośnie poziom glukozy, trzustka otrzyma sygnał do wysłania odpowiedniej ilości insuliny do zlikwidowania tego nadmiaru. Stały poziom cukru we krwi opada niespodziewanie, powodując uczucie zmęczenia.
Nie wolno zapominać również, że kiedy zwiększa się zawartość insuliny w krwiobiegu, a produkcja energii pochodzącej z metabolizmu łatwo przyswajalnych cukrów się wzmaga, organizm przestaje korzystać ze zgromadzonych zapasów tłuszczu jako paliwa. Mogą się wtedy pojawić problemy z zachowaniem szczupłej sylwetki. Jeśli ogólny pobór kalorii jest wystarczająco niski, to jedząc produkty zawierające cukry proste, nie trzeba się obawiać zbędnego tłuszczy ku. Jeśli jednak poziom insuliny iest podniesiony, nie należy się spodziewać utraty nadwagi, nawet w przypadku przejścia na niskokaloryczną dietę”.
Aby uniknąć szczytu insulinowego, kiedy to duża ilość hormonu uwalniana jest w jednej chwili, kulturyści powinni stosować dietę zawierającą umiarkowane ilości węglowodanów. Przewagę wśród nich powinny stanowić węglowodany złożone, powodujące powolną dostawę cukru.